Nowoczesne okna dachowe nie tylko doświetlają pomieszczenie i umożliwiają jego przewietrzenie, ale odpowiednio dobrane mogą stać się atrakcyjnym elementem małej architektury naszego poddasza.

Zasady architektoniczne

Usytuowanie okien na dachu regulują odpowiednie przepisy i zalecenia. Jednym z najistotniejszych elementów jest dobór wielkości okna w zależności od rodzaju pomieszczenia. Przyjmuje się, że wielkość okna dachowego liczona w świetle ościeżnicy, czyli powierzchni szkła, powinna być w stosunku do powierzchni podłogi wyrażona ilorazem 1:8. W pomieszczeniu gospodarczym gdzie doświetlenie nie musi być aż tak duże stosunek ten wynosi 1: 12. Łatwo obliczyć, że w sypialni o powierzchni 16 metrów (po podłodze) okna połaciowe powinny mieć 2 metry kwadratowe powierzchni przeszklonej. Architekci doradzają, by zamiast jednego dużego okna dachowego stosować kilka mniejszych. W ten sposób powierzchnia całego pomieszczenia będzie doświetlona w bardziej równomierny sposób. Skoro mówimy o poddaszu to powinniśmy wziąć pod uwagę fakt, że wyżej zamontowane okna powodują, że do pomieszczenia wpada więcej naturalnego światła. Przepisy określają, że w budynkach niższych od 25 metrów, odległość dolnej krawędzi okna otwieranego od podłogi nie może być mniejsza niż 85 centymetrów. Natomiast z drugiej strony zgodnie z normą górna krawędź przeźroczystej powierzchni okna powinna znajdować się co najmniej 220 cm nad podłogą. Pamiętać należy o tym, że nawiewniki w oknach by działały prawidłowo powinny być oddalone od podłogi nie mniej niż 200 centymetrów. Standardowe okna montuje się na wysokości (dolna krawędź okna) od 110 do 140 cm od podłogi. Pozwala to nie tylko na dobre doświetlenie wnętrza, ale także na umieszczenie pod oknami grzejników. Istotny jest także kąt nachylenia dachu. Ogólna zasada jest taka, że im kąt nachylenia jest mniejszy tym okno powinno być posadowione wyżej.

Profile

Okna dachowe muszą być szczególnie odporne na zewnętrzne warunki atmosferyczne a przy tym energooszczędne. W praktyce są to skomplikowane elementy stolarki, której montaż powierzyć trzeba wyspecjalizowanym ekipom dekarskim. Na rynku można znaleźć wiele rodzajów okien. Zacznijmy od profili okiennych. Generalnie wyróżniamy tu trzy rodzaje: profile drewniane, drewniane z powłoką poliuretanową oraz profile wykonane z tworzywa PVC.

Profile drewniane wykonywane są w naturalnym kolorze drewna. Wykorzystuje się tutaj wysokiej jakości drewno sosnowe, klejone warstwowo. Takie okna malowane są lakierem akrylowym w naturalnym kolorze. Do pomieszczeń o podwyższonej wilgotności takich jak kuchnie czy łazienki często stosuje się zabieg powlekania drewna kilkoma warstwami lakieru poliuretanowego.Tworzy on idealnie gładką powłokę na powierzchni ramy. Okna połaciowe mogą być też wykonane z konstrukcji aluminiowo – tworzywowej. Takie okna są trwałe i odporne na korozję. Architekci zalecają je w pomieszczeniach o dużym poziomie wilgotności, takich jak łazienka lub pralnia. W oknach dachowych powinny być zamontowane nawiewniki. Najczęściej stosowanymi oknami dachowymi są okna drewniane.

Pakiety szybowe

W zależności od zainstalowanego w oknie pakietu szybowego możemy otrzymać różną klasę energooszczędności. Zasada ogólna jest taka, że im więcej szyb w pakiecie tym większa energooszczędność. W pakietach szybowych jednokomorowych, na zewnątrz jest szyba hartowana a wewnątrz szyba z powłoką niskoemisyjną. Między szybami przestrzeń wypełniana jest argonem. W pakietach pasywnych spełniających najwyższe normy energooszczędności znajdziemy aż cztery szyby hartowane a wnętrza między szybami wypełnia się kryptonem. Okna mogą posiadać powłokę antywłamaniową.

Rodzaje okien dachowych

W ofercie producentów znajdziemy zarówno proste okna dachowe, jak również wyrafinowane konstrukcje z powodzeniem zastępujące balkony. Ogólnie można je podzielić na kilka kategorii.

Okna obrotowe

W takim oknie oś otwarcia znajduje się najczęściej dokładnie w połowie okna. Klamka usytuowana jest z dołu lub z góry (najczęściej z dołu). Takie okno można bardzo prosto umyć. Otwiera się o kąt 180 stopni i jest najczęściej stosowanym oknem połaciowym. Krawędź dolna okna obrotowego znajduje się zazwyczaj na wysokości około 130 cm nad podłogą.

Okno wysokoosiowe

Stosuje się też odmiany okna obrotowego, w których oś obrotu znajduje się powyżej środkowej części okna. Pozwala to na otwarcie okna w taki sposób, że użytkownik bez schylania może podejść aż do samej krawędzi okna.

Okno uchylno – obrotowe

Takie okno dzięki dwóm osiom można otwierać zarówno tak jak okno obrotowe, jak i bezpośrednio do góry, wzdłuż osi na górnej krawędzi. Okno w tej pozycji nie opada, bo integralną częścią takich okien są siłowniki.

Wyłazy dachowe

Otwierają się na lewą lub prawą stronę na zewnątrz i służą do wychodzenia na dach.

Okno kolankowe

Składa się z dwóch części. Pionowego okna do wysokości ściany kolankowej i okna dachowego. Zapewnia najbardziej niepowtarzalny widok z okna i najlepsze nasycenie naturalnym światłem.

Okna balkonowe

Konstrukcja pozwalająca po otwarciu okien na stworzenie balkonu. Górna część okna dachowego otwiera się do góry jak w oknie uchylnym aż do 45 stopni tworząc swoisty daszek. Dolna część wysuwa się do przodu do pozycji pionowej. Z dolnym skrzydłem zintegrowane są boczne barierki ochronne.

Wymiary

Najprostsze okna dachowe produkowane są w kilku rozmiarach. Najczęściej te podstawowe, czyli obrotowe, dopasowuje się do odstępu między krokwiami, która w klasycznym budownictwie jednorodzinnym wynosi od 60 do 80 centymetrów. Stąd bardzo popularne na rynku są wymiary okien 55 na 78 cm oraz 55 na 98 centymetrów. Okna specjalne mogą być dużo wyższe i szersze. Spotyka się nawet okna 94 na 255 cm. Standardowe okno o wymiarach 55 na 78 cm kosztuje poniżej tysiąca złotych (600 – 700 zł). Większe i lepsze okna to wydatek od tysiąca złotych do kilku tysięcy.

Akcesoria

Do okien dachowych można zastosować sporo dodatkowych elementów, zarówno sterowanych ręcznie jak i automatycznie. Jednym z najbardziej praktycznych są systemy rolet i żaluzji wewnętrznych. Bardziej efektywnym rozwiązaniem chroniącym przed nagrzaniem pomieszczenia są markizy i rolety zewnętrzne. O ile roleta chroni przed słońcem i zaciemnia pomieszczenie o tyle markiza zmniejsza ilość światła, które dostaje się do środka ale pozwala na pozostawienie widoku z okna. Coraz częściej stosuje się sterowanie bezprzewodowe z poziomu smartfona lub komputera. Bardzo przydatne są czujniki deszczu, które pozwalają na automatyczne zamykanie okna i uniknięcie zalania pomieszczenia.

Autor: Jarosław Knap