Nie bez powodu fundamenty stały się synonimem stabilności i trwałości. Sprawdźmy jak poprawnie wykonać ten element budowy domu.

Fundamenty są najistotniejszym elementem, na którym posadowiony jest dom. Odpowiadają za wiele ważnych czynników takich jak stabilność konstrukcji, ciepło i wilgotność. To jak powinny być wykonane fundamenty zależy od rodzaju gruntu oraz wielkości budynku. W budownictwie jednorodzinnym wyróżniamy zasadniczo dwa rodzaje konstrukcji: ławy fundamentowe i płyty.

Rodzaj gruntu

Najprostsze i najmniejsze fundamenty można wykonać na gruntach dobrej jakości i tam gdzie w powierzchni nie ma wód źródłowych. Im gorszy grunt ilasty lub gliniasty tym mocniejsze muszą być fundamenty. Jakość gruntu określi nam odwiert, który możemy wykonać już za kilkaset złotych. Za te pieniądze otrzymamy informację z czego składa się nasza ziemia do głębokości kilku metrów. Najczęściej wiercenia przeprowadza się do głębokości 3,5 metra. Tradycyjnym i najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest wykonanie fundamentów tradycyjnych, czyli ław fundamentowych, równocześnie takie fundamenty wymagają najmniejszych umiejętności ekip wykonawczych i są uważane za najtańsze.

Ławy fundamentowe – po kolei:
Wykonaj wykop

Zaczynamy od geodety, czyli na podstawie projektu wytyczamy przebieg ławy fundamentowej. Aby odpowiednio przygotować działkę do wytyczania, przed przyjściem geodety usuwamy humus czyli wierzchnią warstwę ziemi. Specjalista określi dokładnie gdzie mają powstać fundamenty. Zaznaczamy to palikami. Koszt pracy geodety to około 400 – 500 zł.Jeśli mamy już wszystko oznaczone przystępujemy do wykopu, który najprościej wykonać zamawiając koparkę. Zabezpieczamy wykop warstwą foli budowlanej.

Szalujemy i wylewamy

Zaczynamy od wylewania tak zwanego chudziaka, czyli kilkucentymetrowej warstwy chudego betonu (B10). Zabezpiecza to szczególnie podłoża, w których występuje gorsza gleba typu gliniastego. Potem szalujemy ławy, czyli obkładamy je z boków specjalnymi szalunkami stalowymi lub deskami. W wykopach układamy zbrojenie zgodnie z opisami w projekcie. Tak przygotowane wykopy zalewamy betonem. Fundament musi być zalany betonem w całości. Nie jest wskazane dzielenie tego procesu na etapy. Dlatego najlepiej zamówić tak zwaną gruszkę, która pozwoli na szybkie i równomierne wypełnienie wykopów betonem. Tu stosuje się lepszej jakości beton klasy B15 lub B20.

Podlej wodą

Zasychający beton wymaga stałego nawadniania. Pierwszy raz trzeba go podlać następnego dnia po wylaniu. Przez kilka dni, nawet do tygodnia beton należy podlewać kilka razy dziennie. Mniej więcej po tygodniu ściągamy szalunek.

Izolacja

Najczęściej izolację zakłada się po dwóch tygodniach, dawniej czekano na wyschnięcie betonu około miesiąca. Do izolacji używamy foli hydroizolacyjnej, można też zastosować lepik asfaltowy lub papę asfaltową. Tak zaizolowaną powierzchnię zasypujemy.

Głębokość, szerokość, wysokość

Ławy zagłębia się poniżej linii zamarzania gruntu. Polska podzielona jest na 4 strefy zamarzania. W pierwszej głębokość wynosi 0,8 metra, w drugiej 1 metr, w trzeciej 1,2 metra, w czwartej 1,4. Szczegółowy rozkład stref pokazuje rysunek

Szerokość ławy zbrojonej to z reguły 50 do 60 centymetrów, choć zdarzają się też ławy na 80 centymetrów. Określa to konstruktor na etapie projektu. Ława powinna mieć co najmniej szerokość ścian. Jeśli będzie zbyt wąska, to czeka nas pękanie ścian i problemy z osiadaniem domu.
Wysokość ławy zbrojonej to zwykle 30 – 40 centymetrów.

Stopy fundamentowe

Integralną częścią fundamentu są tak zwane stopy fundamentowe. Wylewa się je w miejscach o podwyższonym obciążeniu takim jak kominy i słupy. Stopy muszą mieć większą powierzchnię od posadowionych na nich słupów. Minimalna wysokość stopy to 30 centymetrów. Technologia wykonania stopy jest identyczna jak samej ławy.

Ocieplenia

Ławę powinno się ocieplić. Najważniejsze jest ocieplenie zewnętrzne, musi ono stykać się z warstwą ocieplenia na murze. W domach energooszczędnych zaleca się także ocieplenie od wewnątrz. Do ocieplenia ław stosuje się albo styropian klasyczny czyli polistyren ekspandowany EPS albo polistyren esktrudowany XPS. Ten drugi ma lepsze właściwości wytrzymałościowe i odporność na zawilgocenia. Od razu warto zadbać o ocieplenie od spodu podłogi. Pod całą powierzchnią zaleca się obecnie zastosowanie 20 centymetrowej warstwy styropianu. Szczególnie jeśli zamierzamy zastosować ogrzewanie podłogowe. Absolutne minimum to 15 centymetrów.

Płyta fundamentowa

Jest alternatywą dla klasycznych ław fundamentowych. Stosowana jest na trudniejszych gruntach i coraz częściej w budownictwie energooszczędnym. Zamiast ław, beton wylewa się po prostu pod całą powierzchnią zabudowy. Zaczynamy od usunięcia ziemi na całej powierzchni. Potem wysypujemy i zagęszczamy warstwę podkładowo – drenażową, wylewamy płytę podkładową z izolacją przeciwwilgociową. Cały teren zbroimy nie zapominając o dodatkowym zbrojeniu w miejscu usadowienia ścian nośnych, a następnie zalewamy betonem. W domach jednorodzinnych najczęściej warstwa płyty właściwej ma grubość od 20 do 30 centymetrów. Tak przygotowana płyta stanowi równocześnie podłogę parteru.

Dom podpiwniczony

Ławy wylewamy na taką głębokość na jakiej będzie piwnica, ziemię oczywiście należy wybrać pod całą powierzchnię zaprojektowanej piwnicy. W przypadku ław w domach podpiwniczonych powinniśmy pamiętać o ociepleniu zarówno zewnętrznej jak i wewnętrznej ścianki ławy.

Lekkie konstrukcje fundamentowe

Wykonujemy pod budynki w konstrukcji drewnianej i mniejsze pomieszczenia ogrodowe. Takie budynki są dużo lżejsze, dlatego wymagają mniejszych fundamentów. Możemy zastosować trzy rozwiązania, klasyczne ławy ale węższe i płytsze, płyty oraz słupki, które wylewamy często bezpośrednio do gruntu. Między słupkami, które powinny być dość gęsto rozstawione, wylewamy belki podwalinowe.

Prefabrykaty

Na rynku jest coraz więcej prefabrykatów zastępujących klasyczny lany beton ze zbrojeniem. Istnieją prefabrykaty zastępujące stopy, takie jak bloczki stosowane do ław fundamentowych. Każdorazowo zastosowanie tego typu elementów powinno się uzgodnić z kierownikiem budowy. Tak przy okazji jeśli zamawiamy gruszki (samochody z gotowym betonem) to przy okazji możemy też wykonać ogrodzenie czy zalać powierzchnię tarasu. Pamiętajmy, że musimy je wcześniej odpowiednio przygotować.

Autor: Jarosław Knap