Decyzję o wyborze materiału, z którego zbudujemy dom, warto poprzedzić analizą naszych potrzeb, możliwości finansowych, stylu życia i marzeń.
Musimy rozważyć, jak dużej wytrzymałości oczekujemy od budynku. W jaki sposób będziemy ocieplać dom i czym ogrzewać? Czy ważniejsza jest izolacja przed zimnem czy szybkie akumulowanie ciepła? Czy zależy nam na solidnym wyciszeniu domu? Warto wreszcie wziąć pod uwagę, który materiał jest dostępny w pobliskich składach budowlanych. Może lepiej wówczas wybrać znany materiał w promocji niż sprowadzać z daleka nowości.
Domy drewniane czy tradycyjne?
W Polsce większość domów budowanych jest w tradycyjnych technologiach, ale coraz więcej firm oferuje kompleksową budowę domów z drewna – z bali bądź w konstrukcji drewnianej (tzw. domy kanadyjskie).
Zalety i wady domów z drewna:
Domy z drewna to budynki estetyczne i posiadające wyjątkowy klimat. Drewno to materiał ekologiczny, pomagający zachować we wnętrzu pomieszczeń odpowiednią wilgotność powietrza. Trzeba też zwrócić uwagę na dobry współczynnik izolacji termicznej. W przypadku domów z bali ściany i stropy z drewna pomagają zmniejszyć poziom hałasu. Ściany wewnętrzne można pozostawić drewniane albo wyłożyć płytami gipsowo-kartonowymi. W przypadku domu kanadyjskiego możliwa jest tylko druga opcja. Dlatego wymagają dodatkowego wyciszenia. Ogromny wpływ na izolacyjność akustyczną ścian działowych poszyciem z płyt gipsowo-kartonowych ma materiał dźwiękochłonny wypełniający ścianę.
Drewniany materiał budowlany jest lekki, więc spadają koszty transportu. Domy z bali, jak i kanadyjskie buduje się znacznie szybciej niż domy w technologii tradycyjnej, ponieważ nie są potrzebne przerwy technologiczne. Wystarczy kilka tygodni. Ponadto – jeśli mamy wcześniej wylane fundamenty – dom z bali możemy budować nawet zimą, ponieważ wszystkie elementy są łączone niezależnie od pogody.
Przyjmuje się, że domy z drewna są tańsze niż budowane w sposób tradycyjny. Jednak cena zależy w dużej mierze od projektu, rodzaju drewna i izolacji. Drewno do budowy musi być odpowiednio wysuszone, a dobrze przygotowane drewno kosztuje. O ile materiał często jest tańszy niż mury, to koszty robocizny są dość wysokie. W Polsce w budowie z drewna specjalizuje się coraz więcej firm, ale to wciąż mniejsza część rynku budowlanego. Jesteśmy jako naród bardzo przywiązani do domów murowanych…
Foto: www.pixabay.com
Domy murowane
Jeśli decydujemy się na dom murowany – stajemy przed kolejnym dylematem – zwykła cegła czy nowsze technologie?
Cegła
Obecnie cegłę stosuje się do budowy warstw nośnych ścian dwuwarstwowych i trójwarstwowych, a także warstwy elewacyjnej ściany trójwarstwowej. Zalety cegły to przede wszystkim jej rozmiary – można wybudować z niej niemal wszystko, choć praca trwa długo. Cegła jest materiałem bardzo wytrzymałym, dlatego umieszcza się ją w miejscach zwiększonych naprężeń, jak słupy, filary nadproża. Niestety, cegła ma niską termoizolacyjność termiczną, jest też ciężka, co podnosi koszty transportu.
Cegła jest materiałem najmniej nasiąkliwym (z porównywanych w tym zestawieniu). Warto wspomnieć tu o cegle klinkierowej (licowej) – estetycznym i trwałym materiale wykorzystywanym do wykończenia elewacji domu. Ten rodzaj cegły cechuje charakteryzuje się jeszcze niższą niż cegła budowlana nasiąkliwością, dużą wytrzymałością mechaniczną oraz odpornością na surowe warunki atmosferyczne (mróz). Stosuje się ją też w miejscach narażonych na obtłukiwanie i zarysowania: w narożnikach, cokołach, parapetach, filarach i słupach i wymagających wzmocnienia elementach ogrodzenia.
Foto: www.pixabay.com
Pustaki ceramiczne
Materiał lubiany przez ekipy wykonawcze, od lat znany i pewny, co często przekonuje inwestorów. Pustaki ceramiczne to gliniane elementy budowlane wypalane w piecu. Pionowe otwory – przestrzenie wypełnione powietrzem – poprawiają izolacyjność* pustaków. Z pustaków muruje się na zaprawę lub piankę. Materiały z ceramiki cechuje wysoka wytrzymałość – określana jest ona klasą od 5 do 20 – im jest wyższa, tym większe obciążenie może przenieść materiał.
Ceramika to niestety materiał kruchy i delikatny, a więc trudny w obróbce. Wszelkie wyszczerbienia osłabiają materiał i zwiększają ryzyko pojawienia się mostków termicznych. Nie jest też łatwo przytwierdzić coś do wykonanej z ceramiki ściany. Jeśli łączymy pustaki na grubą zaprawę, tynki wewnątrz też muszą być dość grube, by wyrównać powierzchnię ściany.
Bloczki silikatowe
Silikaty to wapienno-piaskowe bloki. Są bardzo wytrzymałe, ponieważ mają dużą gęstość (są jednocześnie ciężkie). Cechuje je duża akumulacja ciepła – choć do ich nagrzania potrzeba więcej energii, gdy juz skumulują ciepło, długo oddają je do wnętrza. Te cechy decydują o najsłabszej – w tym zestawieniu materiałów – izolacji termicznej.
Budowa z silikatów jest dość łatwa i szybka, możemy osiągnąć dużą dokładność. Bloczki są łatwe w obróbce, można ciąć je piłą ręczną. Dodatkowy plus to doskonała izolacja akustyczna. Bloczki silikatowe to jednak najdroższy materiał w tym porównaniu.
Beton komórkowy
W skrócie: dość tanio, lekko i ciepło. Wytrzymałość betonu komórkowego jest ściśle związana z jego gęstością. Im większa gęstość – tym większa wytrzymałość. Jednak większa gęstość to też mniejsza izolacyjność. Beton komórkowy jest jednak najcieplejszym materiałem budowlanym. Bloki betonu są lekkie (tańszy transport) i mają duże wymiary (łatwo się go muruje na cienkie spoiny – zaprawę lub klej). Beton komórkowy jest miękki, a więc łatwy w obróbce. Ze względu na porowatą strukturę jest nasiąkliwy – budowlańcy nie zalecają stosowania go w budowie fundamentów, a ściany piwnic powinny być dodatkowo zaizolowane.
Rodzajem betonu, na który warto zwrócić uwagę jest beton keramzytowy. Technologia budowania z keramzytobetonu pojawiła się w Polsce w latach 90. Tradycyjne kruszywo – żwir i piasek – zastąpiono granulkami spieczonej gliny. Keramzytobeton to materiał lekki, wytrzymały i odporny na wilgoć, grzyby oraz pleśnie. Charakteryzuje się najlepszą paroprzepuszczalnością spośród wszystkich materiałów do budowy ścian. Łatwo odprowadza wilgoć, która nie kumuluje się jej w murach. W połączeniu z wełną mineralną jako ociepleniem, stworzy “oddychającą” ścianę. Keramzytobeton polecany jest więc w szczególności w budowie energooszczędnych i pasywnych domów.
*Izolacyjność termiczna (cieplna) budynku – zależy od grubości ścian oraz użytych do budowy materiałów. Aby ją obliczyć, bierze się pod uwagę współczynnik przewodzenia ciepła ściany i jej grubość. Im współczynnik U jest niższy, tym lepiej.
Wymiary i koszty
Cegły, pustaki, bloczki betonowe różnią sie od siebie wielkością, gęstością, wagą, izolacją termiczną i akustyczną. Ponadto, każdy producent ma swoją specyfikę materiałów budowlanych, nie ma jednego standardu. Dlatego trudno bezpośrednio porównać parametry jakościowe czy wielkość na przykład pustaka ceramicznego jednej firmy i bloczka betonowego drugiej. Najlepiej sprawdzić jaka powierzchnię ścian mamy i przeliczać konkretny materiał na 1 mkw. Trzeba wówczas wziąć pod uwagę ilość zaprawy bądź kleju, jakie zużyjemy łącząc materiał budowlany.
Orientacyjne parametry materiałów do budowy zewnętrznej ściany nośnej o grubości 25 cm:
Cegła
– wymiary 250 x 120 x 65 mm (cegła zwykła)
– waga 3,3-4 kg
– na 1 mkw – ok. 93 cegły
– cena ok. 1 zł/sztuka
Pustak ceramiczny
– wymiary 250 x 373 x 238 mm (przykładowy pustak na ścianę 25 cm)
– waga ok. 18 kg
– na 1 mkw – ok. 11 sztuk
– cena ok. 4,5 zł/sztuka
Bloczek silikatowy
– wymiary 333 x 240 x 198
– waga 25 kg
– na 1 mkw – ok. 15 sztuk
– cena ok. 4-5 zł/sztuka
Beton komórkowy
– wymiary 18 x 24 x 59 cm lub 24 x 24 x 59 cm (najczęściej używane w budownictwie)
– odpowiednio do powyższych wymiarów waga ok. 13 i ok. 24 kg
– na 1 mkw: 7 sztuk
– cena odpowiednio ok. 6 zł i 7 zł/sztuka
Beton keramzytowy
– wymiary 38 x 24 x 24 cm
– waga 22 kg
– na 1 mkw – ok. 10 sztuk
– cena: ok. 9 zł/sztuka
Koszt materiałów i wykonania ścian zależy od wielu czynników, m.in. od ilości warstw ściany, od gęstości wybranych materiałów i ich twardości. Na pewno najdroższym materiałem w tym zestawieniu są bloczki silikatowe.
Dobra termoizolacja
Materiały, które porównaliśmy są stosowane najczęściej przy budowie ścian dwuwarstwowych – konstrukcyjnej i izolacyjnej. Takie ściany najlepiej spełniają swoje funkcje, dlatego nie warto oszczędzać na warstwie termoizolacyjnej. Nawet ściany z betonu komórkowego – choć niektórzy twierdzą, że nie potrzebują izolacji – najlepiej pokryć styropianem. Trzeba też pamiętać, że od stycznia 2017 roku w Polsce obowiązują nowe, zaostrzone przepisy stawiane ścianom w nowo projektowanych budynkach – współczynnik przenikania ciepła U ścian zewnętrznych musi wynosić maksimum 0,23 W/m2xK.
Budując ściany jednowarstwowe, musimy być świadomi dużego ryzyka wystąpienia mostków termicznych (cieplnych). Są to miejsca np. w ścianie budynku o większym przewodnictwie cieplnym niż reszta ściany. To newralgiczne punkty, przez które – na skutek różnicy temperatur wewnątrz i na zewnątrz budynku – następuje niekontrolowana utrata ciepła (rosną wtedy koszty ogrzewania pomieszczenia). Niewiele potrzeba wówczas do zawilgocenia ścian wewnątrz, co sprzyja tworzeniu się grzybów lub pleśni.
Mostki termiczne występują najczęściej w miejscach połączeń dachu i ściany zewnętrznej, miejscach obsadzenia okien, połączeniach balkonów ze stropem czy przy wieńcach oraz nadprożach. Warto więc już w momencie projektowania domu wyznaczyć newralgiczne miejsca. Tym bardziej, że zlikwidowanie mostka termicznego jest bardzo trudne, czasami nawet niemożliwe.
Autor: Magda Wrzos