Elewacja to finalne wykończenie domu. Ma zabezpieczać dom przed wilgocią, utratą temperatury, nadmiernym nagrzewaniem i zniszczeniami mechanicznymi. Jest również ważnym elementem dekoracyjnym i wizytówką domu – nadaje mu charakter.

W ostatnich latach coraz bardziej popularne stają się elewacje wykonane w nowych technologiach, z użyciem ciekawych wzorów płytek elewacyjnych czy drewna i szkła. Tradycyjne wykańczanie domu tynkiem to jednak wciąż sprawdzona i lubiana przez Polaków metoda.

elewacje

Foto: www.pixabay.com

Praktyczne rady

Elewację najlepiej kłaść, gdy jest ciepło, ale nie za gorąco i nie wilgotno. Dobry czas to wiosna i wczesna jesień, gdy temperatury są jeszcze dość wysokie (najlepiej +15 do +20 stopni). Jest jeszcze jedna zasada – elewację wykonujemy dopiero, gdy w domu zakończone są tzw. prace mokre, a więc mamy wylane posadzki i otynkowane wszystkie ściany. Zewnętrzna osłona domu powinna być wodoodporna, ale jednocześnie przepuszczać parę wodną, dzięki czemu budynek “oddycha”. Praktyczne ściany to ściany zmywalne, a więc takie które można umyć wodą, ewentualnie z niewielkim dodatkiem odpowiedniego do materiału detergentu. Kolor elewacji najczęściej dobieramy do odcienia dachu, ram okiennych, drzwi wejściowych i garażowych. Ważne, by wykończenie ścian stanowiło zgraną całość z tymi elementami. Szeroki wybór materiałów i ich kolorów pozwala na ciekawe aranżacje. Często stosowane są zestawienia dwóch kontrastowych materiałów elewacji, na przykład drewna z białym tynkiem albo cegła klinkierowa z tworzywami sztucznymi. Wykonanie elewacji determinuje w dużej mierze sposób wykonania ścian i ich ocieplenia. Ściany jednowarstwowe najczęściej pokrywa się tynkiem grubo- lub cienkowarstwowym. Dwuwarstwowe ściany (ocieplane styropianem lub wełną mineralną) przyjmą tynk, a także różnego rodzaje panele, np. drewniane. W przypadku ścian złożonych z trzech warstw, ostatnia (jeśli jest to np. cegła klinkierowa lub ceramika) może pełnić już funkcje finalnej elewacji.

Jakie tynki?

Tynk to sprawdzona, praktyczna, estetyczna i najtańsza metoda wykańczania elewacji. Tynk wymaga przygotowania podłoża – musi być ono suche i nie może być uszkodzone. Nakładany jest na warstwę podkładową (zwiększa trwałość). Temperatura na zewnątrz nie powinna być niższa niż 5 stopni, a także nie wyższa niż 25 stopni. Niska temperatura to ryzyko “przemrożenia” tynku, zbyt wysoka w połączeniu z nasłonecznieniem może powodować przebarwienia. Wybierajmy tynk jednego producenta, by uniknąć przykrych niespodzianek (np. różnica odciania).

Do wyboru mamy tynki:

Grubowarstwowe/tradycyjne (15-20 mm) – układane bezpośrednio na ścianie trójwarstwowej – na murze z cegieł lub pustaków, a także na ścianach jednowarstwowych z ceramiki lub keramzytobetonu.
Tynk grubowarstwowy składa się z dwóch lub trzech warstw. Pierwsza – obrzutka zapewnia dobrą przyczepność (zaprawa cementowa z wapnem). Druga – narzut – to warstwa wyrównująca. Trzecia to dekoracyjne wykończenie ściany – gładź do malowania lub fakturowana powłoka.

Cienkowarstwowe (2-10 mm) – stosowane najczęściej na ściany dwuwarstwowe, ocieplone metodą mokrą (klej na styropian lub wełnę mineralną)

Tynki cienkowarstwowe:

Mineralne – najtańszy wybór, cechuje je dobra paroprzepuszczalność, są odporne na deszcz i uszkodzenia mechaniczne, nie są jednak dostępne w tak szerokiej gamie kolorów co zwykłe tynki cienkowarstwowe, dlatego najczęściej maluje się je farbami elewacyjnymi (co dodatkowo podnosi odporność na zabrudzenia).

Akrylowe – cechuje je duża elastyczność, łatwe w czyszczeniu (wystarczy woda pod ciśnieniem z detergentem), słabo przepuszczają parę (nie są polecane dla domów ocieplonych wełną mineralną), bogata kolorystyka.

Silikonowe – najdroższe w tym zestawieniu, odporne na zabrudzenia, czynniki pogodowe i uszkodzenia mechaniczne, dobra paroprzepuszczalność.

Silikatowe – odporne na zabrudzenia i czynniki atmosferzyczne, szczególnie wilgoć (porastanie alg i grzybów, dobra paroprzepuszczalność, trudniejsze w nakładaniu (wymagane są określone temperatury i wilgotność powietrza)

W sklepach dostępne są gotowe, fabrycznie pakowane (w 25-kg workach lub wiaderkach) zaprawy i mieszanki tynkarskie, które po zagruntowaniu podłoża nakłada się jedną warstwą.

Rodzaje elewacji

Jeśli elewacji nie chcemy tynkować, powłoka zewnętrzna naszego domu może być wykonana z niemal każdego materiału – do wyboru mamy drewno, PCV i inne tworzywa sztuczne, ceramikę, beton kamień czy szkło. Różne są kształty i wymiary instalowanych na elewacji – na klej lub specjalnych stelażach – płyt. Niemal każdy materiał może dziś – bardzo efektownie – imitować drewno lub kamień. Niezliczona gama kolorów daje inwestorom szerokie pole do popisu.

Zanim podejmiemy decyzję, sprawdźmy najpierw parametry cieplne danego materiału. Jeśli zależy nam na energooszczędnym domu, wybierzmy “cieplejsze” drewno niż szkło. Warto też upewnić się, że ekipa wykonawcza ma doświadczenie w instalowaniu na ścianach wybranego przez nas materiału. Nie wszyscy potrafią dobrze zamontować szklane panele.

Drewno – zapewnia elegancki wygląd, nadaje elewacji ciepła, elewacja ma postać desek o grubości 18-20 mm, a szerokości 14 mm, które łatwo łączy się metodą na pióra i wpust, na elewację najczęściej wybiera się świerk, sosna lub modrzew); drewnianą elewację impregnuje się przed wilgocią i szkodnikami, można też pomalować na dowolny kolor, co kilka lat taką elewację trzeba poddać renowacji.

elewacje

Foto: Fotolia

Kamień – bardzo trwały materiał, ma postać płyt o grubości 15,5-3 cm, stosowany na grubych ścianach konstrukcyjnych (mocowany bezspoinowo – przywiercany), na ścianach ocieplonych wymaga użycia specjalnych stalowych uchwytów montażowych; do wyboru mamy płyty granitu, marmuru czy piaskowca; kamień wygląda solidnie, ale też ciężko, dlatego – szczególnie szorstkie i ciemne elementy – stosuje się w dolnych partiach ścian, gładkie i jasne wyglądają lżej, można umieścić je wyżej; płyty trzeba zabezpieczyć odpowiednimi środkami przed wilgocią, kamień jest łatwy w czyszczeniu.

elewacje

Foto: pixabay.com/pl

 

Cegła klinkierowa i płytki klinkierowe – cegła klinkierowa (ozdobna) to tradycyjny odporny na warunki pogodowe (szczególnie wilgoć) i uszkodzenia mechaniczne materiał, z którego dawniej budowano ściany – dlatego do dziś stosuje się cegłę jako zewnętrzną elewację w ścianach trójwarstwowych, jest szczególnie lubiana przez inwestorów budujących tradycyjne domy, ale szeroki wybór kolorów (szarości, biele, brązy) sprawia, że równie często pojawia się w nowoczesnych domach; podobny do cegły efekt można osiągnąć dzięki płytkom klinkierowym – są przede wszystkim tańsze, lżejsze i cieńsze, można nimi wykańczać ściany dwuwarstwowe, mocuje się je klejem do niemal dowolnego podłoża.

Foto: Pixabay.com

Ceramiczne płyty elewacyjne – ceramikę cechuje trwałość i odporność na warunki pogodowe, są łatwe w czyszczeniu, dzięki kanałowej budowie są dość lekkie, są dostępne w różnych wielkościach płyt, w szerokiej palecie kolorystycznej i w różnych fakturach.

Beton – trwały materiał, beton nie pochłania wilgoci, nie wymaga konserwacji; ma postać płytek, imitujących różne rodzaje kamienia, szeroka gama faktur i kolorów, płytki mogą być montowane w poziomie i w pionie.

elewacje

Foto: Fotolia

Siding – popularna i tania okładzina ścienna, złożona z dwóch warstw PCV – spodnia (szara) i zewnętrzna (barwiona, wzmacniająca całość), siding najczęściej ma postać paneli szerokich na 10 do 30 cm i długich na 2,5 do 3,9 m; siding jest łatwy w cięciu, lekki i dość trwały, łatwo go czyścić woda z dodatkiem detergentu, nie wymaga konserwacji.

Deski elewacyjne z włóknocementu – bardzo twardy i wytrzymały materiał, płyty wykonane są z cementu zbrojnego włóknem celulozowym, przyjmują postać płyt, mniejszych płytek lub imitacji podłużnych desek, dostępne w szerokiej gamie kolorystycznej.

Płytki elastyczne na bazie żywicy akrylowej – elastyczny i lekki materiał, ma postać cienkich płytek w różnych wielkościach, imitujących cegłę.

Oblicówki metalowe i blacha – oblicówki to trwały i efektownie wyglądająca okładzina, wykonana z aluminium lub stali ocynkowanej, sprzedawane są w panelach jak siding, ale są dużo droższe; metalowa blacha aluminiowa lub cynkowo-tytanowa (trwalsza) coraz częściej pojawia się nie tylko na dachach ale też na elewacjach, przyjmuje postać paneli, kwadratów lub rombów, które można rozmaicie układać

Szkło – okładzina szklana to efektowne, nowoczesne rozwiązanie, stosowane w minimalistycznych inwestycjach, szklane tafle mocowane są punktowo lub liniowo do konstrukcji wsporczych; szkło nie jest tak trwałe jak kamień czy beton, wymaga regularnego czyszczenia, nie jest też dobrym materiałem chroniącym dom przed utratą ciepła.

Najtańsze elewacje wykonamy z PCV i innych tworzyw sztucznych. Oblicówki metalowe i blacha to droższe, ale i trwalsze rozwiązanie. Najdroższe materiały to drewno, płyty betonowe, ceramika, a także cegła klinkierowa. Wszelkie lżejsze zamienniki (płytki klinkierowe, materiały drewnopodobne) to tańsze wersje, ale wyglądające jak oryginały. Elewacje szklane to droga inwestycja, wymagająca dodatkowo profesjonalnej ekipy i precyzyjnego montażu.