Schody w domu pełnią przede wszystkim funkcję komunikacyjną, ale są jednocześnie ważnym elementem wystroju wnętrza. Dlatego warto wcześniej zaplanować ich umiejscowienie i wybrać materiał, z którego będą wykonane. Drewno czy beton – to bardzo ogólne pytanie, na które trzeba sobie odpowiedzieć, mając jednak świadomość, że sposobów wykończenia schodów jest wiele.

Gdzie umieścić schody?

Schody nie są złem koniecznym, które “gdzieś trzeba wcisnąć”. Spróbujmy wykorzystać je jako element oddzielający różne części domu – na przykład strefę dzienną (salon z kuchnią) od części komunikacyjnej (przedpokój, wejście do garażu). Schody możemy “ukryć” między dwoma ścianami i lub “otworzyć je” i wkomponować w pokój dzienny. Ażurowe lub szklane ścianki nadadzą schodom lekkości i pozwolą na ich doświetlenie światłem dziennym. Schody stanowiące część salonu są też funkcjonalnym łącznikiem parteru i piętra.

Nie bez znaczenia dla wygody domowników jest wybór rodzaju schodów. Możemy wybrać schody jednobiegowe – są najprostsze do wykonania i najtańsze, ale przy wysokich pomieszczeniach będą wymagały długiej drogi do przebycia na raz. Schody dwubiegowe dadzą nam chwilę odpoczynku, są więc wygodniejsze, ale równie funkcjonalne co schody jednobiegowe. Drogą na górę możemy też odbyć z odpoczynkiem schodami łamanymi. Jeśli mamy dużo przestrzeni, możemy zastosować nawet schody trójbiegowe. Więcej miejsca potrzebujemy też na schody wachlarzowe, które są ciekawe w formie i wygodne, ale już bardziej skomplikowane. Popularne w domach jednorodzinnych są schody zabiegowe, w których zamiast spocznika są stopnie o zmienionej szerokości. Nie są tak wygodne jak schody ze spocznikiem, ale zajmują mniej miejsca. Schody spiralne to rzadziej wybierane rozwiązanie, są proste w konstrukcji i można je zmontować samemu z gotowych materiałów. Zajmują najmniej miejsca, dlatego stosuje się je w małych pomieszczeniach.

Beton czy drewno?

Schody żelbetowe

Takie schody musimy zaplanować na etapie projektu. Są one elementem konstrukcji i wymagają przygotowania odpowiedniego zbrojenia. Ponadto na etapie projektowania planujemy szerokość schodów, głębokość, wysokość i liczbę stopni. Schody żelbetowe wykonane na etapie budowy stanu surowego zapewniają wygodne przemieszczanie się między piętrami (prace wykonawcze na górze, wnoszenie materiałów budowlanych). Wykonanie takich schodów trwa jeden dzień, ale kolejne trzy beton musi wyschnąć, a więc nie można z nich wówczas korzystać.

Wykańczanie schodów możemy odłożyć na później, co pozwala rozłożyć w czasie koszty. W zależności od pożądanego efektu, schody możemy otynkować i obłożyć tylko w części lub w całości. Wśród najbardziej popularnych materiałów są: drewno, kamień, płytki. Można je różnie łączyć lub z innego materiału wykonać stopnie i podstopnice. Wszystkie dodatkowe materiały i prace pochłaniają kolejne pieniądze.

Możemy również wykończyć schody mikrobetonem, popularnym ostatnio w industrialnych, dość surowych wnętrzach. Wykańczanie schodów warto wykonać po malowaniu ścian i położeniu podłóg, by nie zniszczyć świeżych stopni. Jeśli wykończymy schody drewnem, warto dodatkowo chronić je przed wilgocią i obłożyć dopiero po wylaniu posadzek.

Zalety schodów żelbetowych

Wśród zalet schodów żelbetowych należy wymienić: funkcjonalność, wytrzymałość, a także ognioodporność, co w razie zagrożenia jest ważne dla domowników. Plusem jest też możliwość zmiany materiału, którym są pokryte i wybrania nowej aranżacji. Schody betonowe nie wymagają konserwacji (poza drewnianą okładziną).

Schody z betonu są masywne i często “ciężkie” wizualnie, w porównaniu do lżejszej samonośnej konstrukcji drewnianej. Na pewno łatwiej takie schody wkomponować w przestronny dom. Jednak sposób wykończenia (choćby pomalowania na biało) może dodać im lekkości. Ze względu na połączenie schodów z konstrukcją domu, głośne tupanie i większe hałasy będą słyszalne w innych zakątkach domu.

Schody drewniane

Samonośna konstrukcja drewniana nie wymaga wcześniejszego planowania, możemy takie schody zaprojektować i wykonać w każdym momencie. Musimy jednak pamiętać, że w trakcie budowy i wykańczania góry brak schodów może być kłopotliwy. Warto mieć też na uwadze, że czas oczekiwania na zamówione schody drewniane to nawet kilkanaście tygodni.

Schody drewniane wykonuje się z klejonego lub litego drewna (np. buku, jesionu, dębu). Drewno jest łatwe w obróbce, możemy mu więc nadać różne kształty. Są ciekawsze w formie niż proste betonowe schody. Wybór schodów drewnianych daje nam możliwość zaplanowania niepowtarzalnej konstrukcji, która sama w sobie może być ozdobą naszego domu (pamiętajmy, że realizacja projektu indywidualnego będzie droższa niż wybranego wzoru z katalogu firmy).

Na pewno drewniane schody nie zdominują tak wnętrza jak te wykonane w betonu. Jeśli wybierzemy lekką konstrukcję, schody łatwo wkomponujemy nawet w niewielkie wnętrze. Schody bez podstopni pozwolą na przenikanie światła i nie stworzą ciemnego kąta pod nimi. Jeśli mamy dzieci – pamiętajmy, że schody bezwspornikowe są mniej bezpieczne od wspornikowych. Jeśli polakierujemy schody drewniane – będą śliskie. Można wówczas zakupić podkładki antypoślizgowe.

Drewno jest ciepłym, naturalnym i trwałym materiałem – to niewątpliwie jego główne zalety. Wymaga jednak właściwego zabezpieczenia, impregnacji i większej dbałości w użytkowaniu. Drewno bardzo łatwo się pali, więc w razie pożaru, droga ucieczki może zostać odcięta.

Pod schodami drewnianymi pozostaje najczęściej pusta przestrzeń, co sprawia, że odgłos stąpania niesie się po domu. Po latach drewniane schody mogą zacząć skrzypieć, co dla jednych może być urokliwe, a dla innych irytujące.

Jakie są koszty?

Cena wykonania jednego schodka w technologii żelbetonu to ok. 130-150 zł. Więcej zapłacimy za schody zabiegowe, a także dodatkowe spoczniki. Koszty podniosą też wszelkie urozmaicenia schodów. Warto zlecić wykonanie schodów ekipie, która buduje strop, prace będą wówczas tańsze. Koszt wykończenia schodów zależy od materiału, jaki wybierzemy. Obłożenie na przykład drewnem to ok. 200-300 zł za schodek.

Drewniana konstrukcja schodów jest kosztowna, za schody ze spocznikiem, balustradami zapłacimy nawet kilkanaście tysięcy złotych. Cena wykonania jednego stopnia – w zależności od wybranego gatunku drewna – waha się między 250 a 500 zł. Schody drewniane są droższe niż betonowe, choć całkowity koszt wykonania często jest porównywalny, ponieważ w drugim przypadku dodatkowo płacimy za wykończenie schodów (materiał i robocizna).

Praktyczne schowki

Bez względu na to jakie schody wybierzemy – warto zastanowić się nad zagospodarowaniem przestrzeni pod nimi. Możemy zabudować schody szafkami o różnych wymiarach – gładkie fronty z płyty meblowej stworzą jednolitą przestrzeń. Jeśli wolimy jeden schowek – możemy zabudować całą przestrzeń płytami OSB i zrobić małe drzwiczki. Często pod schodami montuje się też regały lub lekkie półki, tworząc doskonałe miejsce na książki. Jeśli odpowiednio doświetlimy tę przestrzeń, możemy stworzyć przytulny i jasny kącik.