Wentylacja mechaniczna z rekuperacją, oczyszczacze powietrza, nawiewniki lub specjalne markizy. Poznaj sposoby ochrony wnętrza domu przed smogiem.

Czym jest smog? Niby wszyscy wiemy. To zanieczyszczenie powietrza, którego przyczyną są dym i spaliny. W atmosferze znajdują się wtedy między innymi tlenki siarki, tlenek azotu, pyły zawieszone i wielopierścieniowe węglowodany aromatyczne. Dane dotyczące Polski są alarmujące. Spośród 50 najbardziej zanieczyszczonych pyłem PM 2,5 miast, aż 33 znajduje się w naszym kraju. Na czele niechlubnego rankingu najbardziej zanieczyszczonych miast mamy Żywiec, Rybnik, Kraków, Skawinę i Nowy Sącz. Oczywiście największy smog występuje w sezonie grzewczym. W styczniu 2017 roku normy pyłów PM 10 i PM 2,5 zostały przekroczone o ponad 3000%. Z powodu smogu przedwcześnie umiera w Polsce rocznie około 19 tysięcy osób. W najgorszej sytuacji są mieszkańcy miejscowości usytuowanych w nieckach, gdzie przewietrzanie jest najmniejsze. Ze względu na warunki występowania oraz skład chemiczny wyróżniamy dwa rodzaje smogu:

  •  smog londyński – składa się z trudno opadających pyłów, sadzy, tlenków węgla, dwutlenku siarki i tlenku azotu. Występuje w umiarkowanej strefie klimatycznej w zimie.
  • smog typu Los Angeles – występuje latem w strefach subtropikalnych. Składa się z węglowodorów, tlenków azotu i tlenków węgla.

Według Światowej Organizacji Zdrowia z powodu raka płuc spowodowanego smogiem umiera rocznie na świecie kilkaset tysięcy osób. Smog atakuje nie tylko oskrzela, drogi oddechowe i układ krążenia. Zanieczyszczenia zatruwają również glebę. W konsekwencji zatruwane są rośliny jak i produkty pochodzenia zwierzęcego. Badania przeprowadzone w 2016 roku przez naukowców z Politechniki Krakowskiej wykazały, obecność w jajach z wolnego wybiegu produkowanych na terenie Małopolski, wysokie stężenia silnie toksycznych dioksyn.

Czym są pyły zawieszone PM 10 i PM 2,5?

Pyły zawieszone to substancje toksyczne unoszące się w powietrzu, zawierające między innymi metale ciężkie, dioksyny i wielopierścieniowe węglowodory aromatyczne. Pyły PM 10 zawierają cząstki o średnicy poniżej 10 mikrometrów. Odpowiednio PM 2,5 to cząstki poniżej 2,5 mikrometra. Przenikają one nie tylko do górnych dróg oddechowych, ale także do płuc a nawet do krwi. Oba rodzaje pyłów mogą powodować kaszel, zadyszkę i trudności z oddychaniem. Mogą być przyczyną lub przyspieszać rozwój chorób dróg oddechowych i chorób serca.

Normy:

Średnioroczna wartość pyłu PM 2,5 nie powinna przekraczać 25 mikrogramów na metr sześcienny.
Średniodobowa wartość pyłu PM 10 powinna wynosić nie więcej niż 50 mikrogramów ma metr sześcienny i ta wartość nie powinna być przekraczana częściej niż 35 dni w roku. Poziom średnioroczny PM 10 to 40 mikrogramów ma metr sześcienny a poziom alarmowy 200.

Oczyszczacze powietrza

Najprostszym rozwiązaniem w pomieszczeniach już istniejących jest instalacja oczyszczacza powietrza. Filtruje on powietrze znajdujące się w pomieszczeniu zatrzymując między innymi pyły zawieszone. Jeśli w oczyszczaczu zamontowany jest filtr węglowy, oczyszczacz może usuwać także związki lotne. Oczyszczacze dzielimy generalnie na dwa typy: te z filtrami HEPA czyli mechaniczne oraz wodne. W tym drugim typie dzięki tak zwanej mokrej depozycji, pyły zawieszone są deponowane w wodzie. Ich wadą jest konieczność ciągłego oczyszczania urządzenia. W innym przypadku bardzo szybko rozwijają się tam grzyby i drobnoustroje. Oczywiście o oczyszczacz mechaniczny też musimy dbać i regularnie wymieniać w nim filtry. Istotne jest by dostosować oczyszczacz do kubatury pomieszczenia. Koszt oczyszczacza przekracza z reguły 1000 zł. Na portalu ceneo.pl najtańszy oczyszczacz znaleźliśmy za 513 złotych. W innym serwisie wśród polecanych zaprezentowano oczyszczacz przeznaczony do pomieszczenia o powierzchni około 21 m2, wydajności 180 m3 na godzinę, za kwotę 1 199 złotych.

W najlepszej sytuacji są budujący nowy dom

Przed pyłami zawieszonymi chroni wentylacja mechaniczna wraz z rekuperacją. Szczelny dom nie wpuszcza do środka zatrutego powietrza, zasysane przez wentylację mechaniczną powietrze oczyszczane jest przez filtry. Kluczowe są tu charakterystyki filtrów znajdujących się na nawiewie. Już standardowe filtry pochłaniają część smogu. W miastach warto przemyśleć zastosowanie filtrów o podwyższonych parametrach. Klasa EU4 (F4) zatrzymuje od 50 do 85% pyłu o wielkości 3 do 10 mikrometrów (czyli PM 10). Filtr podwyższonej klasy EU7 (F7), zatrzymuje około 90% pyłów o wielkości 1 do 10 mikrometra i około 75% pyłów o wielkości 0,3 do 1 mikrometra. Szczegółowe opisy zawierają normy. Według normy EN 779:2012 mamy podział na kategorie G, M i H. W nowej normie EN-ISO 16890 zastosowano opisy ISO ePM10, ISO ePM 2,5, ISO PM1.

Kompleksowa instalacja wentylacji mechanicznej wraz z rekuperatorem dla średniej wielkości domu jednorodzinnego to koszt kilkunastu tysięcy złotych. Warto pamiętać, że rekuperacja nie tylko chroni przed smogiem, ale także znacznie obniża wydatki za ogrzewanie. Na rynku dostępne są także mini rekuperatory, czyli małe instalacje, które przebija się przez ścianę. Z powodzeniem można je stosować w pomieszczeniach z wentylacją grawitacyjną.

Nawiewniki i markizy

Producenci okien w odpowiedzi na coraz większe skażenie powietrza i wszechobecny smog zaczęli produkcję antysmogowych nawiewników. Ważne jest to, że nawiewniki można montować nawet w istniejących oknach. Jeden z wiodących producentów oferuje nawiewniki z filtrami eliminującymi zanieczyszczenia pyłami zawieszonym PM10. Cena nawiewnika na stronie producenta to 215 złotych. Na rynku można spotkać zakładane na okna membrany, ramki i markizy. Wykonywane są z nanowłókien o średnicy od 50 do 150 nanometrów. W mniejszym stopniu, ale także chronią nas przed smogiem. Wybierając dowolną formę oczyszczania powietrza w domu zawsze warto zwrócić uwagę na parametry, na to jakie cząstki są zatrzymywane i czy faktycznie ochronią nas zarówno przed PM10 jak i PM2,5. Należy też pamiętać by zgodnie z zaleceniami producenta dbać o wymianę filtrów. Tylko wtedy urządzenia antysmogowe będą działały poprawnie.