Nie każdy dom możemy podłączyć do sieci kanalizacyjnej. W przypadku braku takiej możliwości należy wybudować szambo. Jest to szczelny i bezodpływowy zbiornik na ścieki.
Gdzie zlokalizować szambo?
Powinno się ono znajdować w odległości minimum 15 m od studni, 5 m od drzwi i okiem oraz 2 m od granicy działki. Zbiornik nie powinien być zlokalizowany w sąsiedztwie wysokich drzew, bowiem rozrastając się mogą one uszkodzić szambo. Szambo nie może znajdować się również w zagłębieniu terenu, które jest narażone na zalanie.
Ustalając lokalizację należy też wziąć pod uwagę proces opróżniania szamba. Wiele osób decyduje się na wykonanie odpowiedniego przyłącza z szybkozłączką wyprowadzonego do ogrodzenia. Wtedy wóz asenizacyjny nie musi wjeżdżać na teren posesji, dzięki czemu można opróżniać szambo, kiedy mieszkańców nie ma w domu.
Jak dobrać wielkość zbiornika?
Dobrze, jeśli szambo ma pojemność do 10 m3. Wtedy wymagane jest jedynie jego zgłoszenie w starostwie lub w urzędzie miasta, a w przypadku nowego domu formalności załatwia się razem z pozwoleniem na budowę. Powyżej tej wielkości szamba podlegają restrykcyjnym przepisom. Z drugiej jednak strony, jeśli zdecydujemy się na pojemniejszy zbiornik to rzadziej będziemy musieli go opróżniać.
Dobierając wielkość zbiornika należy dokonać obliczeń przyjmując, że jedna osoba produkuje do 200 l nieczystości w ciągu doby. Zakłada się, że szambo powinno mieścić nieczystości z co najmniej 2 tygodni. Sprawdzając wielkość szamba trzeba brać pod uwagę nie jego pojemność całkowitą, ale również pojemność użytkową. Dla 4-osobowej rodziny zbiornik musi mieć około 9-12 m3.
Rodzaje zbiorników
Popularnym rozwiązaniem są prefabrykowane zbiorniki betonowe lub żelbetowe. Na rynku dostępna jest szeroka ich oferta. Tego rodzaju szamba są proste w montażu, trwałe, a także odporne na uszkodzenia mechaniczne czy korozję. Jeśli dodatkowo je zaimpregnujemy będą nam służyć przez lata. Szambo betonowe świetnie się sprawdzi na podmokłych gruntach bowiem masa zbiornika sprawia, że dobrze osadza się go w gruncie. To konstrukcja bezodpływowa, która jest odporna na obciążenia. Standardowy zbiornik o pojemności 8 m3 waży nawet do 4 ton. Wadą tego rodzaju szamb jest to, że zbiornik musi zostać dowieziony na miejsce. Zwykle potrzebny jest dźwig do opuszczenia go do wykopu, co zwiększa koszty. Nie trzeba go jednak kotwiczyć.
Innym rodzajem są prefabrykowane zbiorniki z tworzyw sztucznych, czyli laminatów. Można je łatwo dostarczyć na miejsce, są lekkie i całkowicie szczelne. Wyróżnia je odporność na substancje zawarte w ściekach. Należy jednak pamiętać, że przy wysokim poziomie wód gruntowych montaż tego rodzaju szamb jest trudny. Ich wadą jest podatność na uszkodzenia mechaniczne. Z uwagi na lekkość czasem zaleca się, żeby taki zbiornik nie był do końca opróżniany.
Jednym z popularniejszych obecnie rodzajów szamb są zbiorniki betonowane na miejscu. Ten rodzaj szamb przeznaczony jest do samodzielnego wykonania. Pozwala na indywidualne dostosowanie projektu, który uwzględnia nietypowy rozmiar czy kształt. Nie ma też potrzeby korzystania z ciężkiego sprzętu budowlanego. Do jego wykonania warto wybrać beton o obniżonej nasiąkliwości. Trzeba też zabezpieczyć szambo specjalnym impregnatem, który będzie chronił przed wilgocią.
Dawniej bardzo popularny był zbiornik z kręgów. To tanie rozwiązanie. Jednak jego szczelność, zwłaszcza na łączeniach z upływem czasu zmniejsza się. Takie zbiorniki w nowobudowanych domach są dzisiaj rzadkością.
Szamba dwukomorowe to z kolei zbiorniki z przegrodą. Mają one za zadanie oddzielić ścieki stałe od ścieków płynnych. Komora, w której gromadzone są ścieki stałe pełni rolę swego rodzaju mini oczyszczalni. Dodatkowo można stosować preparaty biologiczne, dzięki czemu zwiększy się degradowalność zanieczyszczeń, co z kolei wpłynie na ich mniejszą objętość. Tego rodzaju szamba mogą być przerobione na przydomowe oczyszczalnie ścieków.
Zbiorniki betonowe są tańsze od zbiorników plastikowych. Koszt szamba o pojemności 10 m3 z betonu zaczyna się od 2000 zł, zaś z laminatu od 5000 zł. Do tego trzeba doliczyć dowóz i montaż.
Montaż szamba
Pierwszym etapem jest wykonanie wykopu. Musi być on większy niż zbiornik. Dno trzeba wyrównać. Jeśli nie dysponujemy odpowiednim sprzętem warto wybrać firmę, która oferuje nie tylko sprzedaż szamba, ale też jego montaż. Zaleca się, aby wykop miał wypoziomowane i wzmocnione dno. Szambo ma również płytę przykrywającą lub płytę, która jest mocowana na miejscu. Następnie trzeba podłączyć rury odpływowe, a potem zasypuje się całość.
Warto, aby szambo posiadało sygnalizator poziomu ścieków. Dzięki niemu nie trzeba regularnie kontrolować poziomu napełniania szamba. Nie grozi wówczas jego przepełnienie i w konsekwencji wylanie. Wyróżnia się dwa rodzaje sygnalizatorów: mechaniczne i elektroniczne. Pierwsze z nich to pływaki zaopatrzone w poziomowskaz. Zaś drugie to czujniki, które są montowane w zbiorniku połączone z sygnalizatorem, który możemy umieścić w dowolnym miejscu. Do sygnalizatorów dołączone są panele sygnalizujące, które najczęściej montuje się w domu. Gdy szambo jest napełnione do konkretnego poziomu wówczas pojawia się sygnał świetlny lub/i dźwiękowy.
Szczelność szamba to podstawa
Zbiornik musi być szczelny, żeby zanieczyszczenia nie dostawały się do wód gruntowych. Jeśli szambo jest nieszczelne, a woda jest pobierana z pobliskiej studni, wtedy trzeba ją często badać. Mogą się w niej pojawić bakterie chorobotwórcze oraz niepożądane związki chemiczne. Nieszczelność zbiornika sprawia, że do szamba będą napływać wody gruntowe, co z kolei skutkuje tym, że szambo szybciej będzie się napełniać. Dokonując zakupu warto zwrócić uwagę na certyfikat szczelności.
Szambo musi mieć też dobrą wentylację. Rura odpowietrzająca zakończona wylewką powinna znajdować się minimum 50 cm ponad terenem, w którym umieszczono zbiornik. Szambo powinno posiadać wentylację wysoką. Co najmniej jeden pion kanalizacji w domu należy wyprowadzić ponad dach i zakończyć specjalną wywiewką. W ten sposób ze zbiornika usuwane są gazy.
Koszt wywozu ścieków zależy od regionu i wynosi do 250 zł za 10 m3. W skali roku jest to spory wydatek. Dlatego też wiele osób rozważa montaż przydomowej oczyszczalni. Co prawda koszt jej budowy jest spory, ale zwraca się w dłuższej perspektywie czasu. W przypadku szamba montaż to stosunkowo tania inwestycja, droższa jest natomiast eksploatacja.
Autor: Monika Borkowska-Szmit