Wyładowania atmosferyczne to spore zagrożenie dla naszych sprzętów elektrycznych. Warto więc w porę pomyśleć o ochronnikach przepięciowych. Dzięki instalacji odgromowej możemy również zabezpieczyć dom przed pożarem, który może być wywołany uderzeniem pioruna.

Czym są ograniczniki przepięć?

Ograniczniki przepięć zwane są ochronnikami. Są one stosowane w instalacjach elektrycznych, a ich zadaniem jest ochrona przeciwprzepięciowa zarówno samej instalacji, jak też urządzeń, które są do niej podłączone.

Kiedy trzeba zainwestować w instalację odgromnikową?

Zgodnie z Prawem budowlanym instalację tego typu muszą posiadać wszystkie budynki o powierzchni większej niż 500 m2 i wyższe niż 15 m. Mamy obowiązek ich instalowania również w przypadku domów, które zostały wykonane z materiałów łatwopalnych. Kolejnym przypadkiem, kiedy trzeba zainwestować w odgromniki jest przekroczenie dopuszczalnego wskaźnika zagrożenia piorunowego. Definiuje go norma PN-86/E-05003/01. Wskaźnik ten określa stopień narażenia na uderzenie pioruna. Dokonując obliczeń należy uwzględnić m.in. materiały, z jakich wykonano dach, warunki atmosferyczne, ukształtowanie terenu czy inne zabudowania w sąsiedztwie. Przy tego rodzaju wyliczeniach trzeba skorzystać z usług uprawnionych specjalistów. Zasadniczo na uderzenie piorunem bardziej narażone są budynki wysokie. Warto też rozważyć zakup piorunochronu jeśli nasz dom znajduje się na otwartej przestrzeni lub na wzgórzu.

Przegląd urządzeń chroniących przed wyładowaniami

Najprostszym urządzeniem jest piorunochron. To metalowy, zaostrzony pręt, który znajduje się w najwyższym punkcie danego obiektu. Jest on połączony z ziemią za pomocą przewodu. Innym rodzajem zabezpieczeń są instalacje odgromowe. Wyróżnia się dwa rodzaje: zewnętrzne i wewnętrzne. Ich zadaniem jest ochrona zarówno budynku, jak i urządzeń w nim się znajdujących przed wyładowaniami i negatywnymi skutkami przepięć. Instalacja zewnętrzna to siatka zwodów poziomych, pionowych, przewodów odprowadzających do ziemi wraz z uziemiaczami. Mają one na celu odprowadzenie prądu piorunowego do ziemi. Z kolei do wewnętrznych zalicza się instalacje przeciwprzepięciowe i szyny ekwipotencjalne. Ten rodzaj ma za zadanie ograniczyć poziom przepięć, jakie występują w instalacji i które dochodzą do odbiorników. Warto montować oba typy.

Zalety ograniczników przepięć

Musimy pamiętać, że nawet niewielkie przepięcie może skutkować uszkodzeniem urządzeń. Co ważne, może ono mieć miejsce nawet, gdy wyładowanie elektryczne nastąpi w większej odległości od budynku. Dzięki ogranicznikowi przepięć urządzenie przyłączone do przewodów zasilających jest zabezpieczone. Żeby możliwa była ochrona przewody muszą być podłączone do ochronnika, a on sam powinien być zamontowany w skrzynce rozdzielczej.

Tradycyjna instalacja odgromowa

Pozwala ona na zabezpieczenie domu przed konsekwencjami uderzeń piorunów poprzez zwody pionowe i poziome, które są łączone za pomocą przewodów odprowadzających z uziemieniem. Ze zwodami układanymi na dachach, kominach, antenach, należy połączyć wszystkie te elementy dachu, które wystają ponad jego powierzchnię. Z kolei przewody odprowadzające są układane na bocznych ścianach budynku w narożnikach. Następne elementy to uziomy naturalne i sztuczne. Są one w ziemi i pozwalają na rozproszenie energii, która powstaje podczas wyładowania. Do uziomów naturalnych zalicza się m.in.: metalowe rurociągi, żelbetowe fundamenty, uziomy znajdujące się w budynkach położonych do 10 m od naszego domu. Z kolei do uziomów sztucznych należą: druty, rury miedziane lub ocynkowane, a także taśmy.

Jak wybrać ograniczniki?

Wybierając ograniczniki przepięć warto zwrócić uwagę na istotne parametry. Przede wszystkim duże znaczenie ma ilość modułów. Należy również dobierać zaciski do konkretnej instalacji. Trzeba brać pod uwagę także rodzaje ograniczników przepięć. Na rynku dostępne są urządzenie w czterech klasach: A, B, C i D. W przypadku klasy A stosowane są ograniczniki w niskonapięciowych sieciach elektroenergetycznych. Zaś te klasy B mają zastosowanie tam, gdzie doprowadzane są przewody sieci elektroenergetyczne, np. złącza. Klasa C dotyczy rozgałęzień instalacji, np. w tablicach rozdzielczych. Z kolei klasa D to ograniczniki stosowane w gniazdkach czy puszkach. Ceny ograniczników rozpoczynają się od kilkuset złotych. Z kolei koszt całej instalacji odgromowej tradycyjnej ze stali ocynkowanej to minimum 3600 zł, zaś miedzianej od 5500 zł.

Czym jest aktywna instalacja odgromowa?

Opiera się ona na pionowej ochronie odgromowej z wykorzystaniem jednego przewodu odprowadzającego. Montuje się go na dachu za pomocą uchwytów. Nie trzeba wtedy rozprowadzać siatki zwodów po całej powierzchni dachu. Ten system doskonale sprawdzi się w przypadku domów o powierzchni dachu do 500 m2.

Czym jest klasyfikacja pożarowa obiektu?

Obiekty, które mają mieć zamontowana instalację odgromową należy sklasyfikować pod względem stopnia zagrożenia pożarowego. W tym celu bierze się pod uwagę charakter obiektu (mieszkalny, przemysłowy), konstrukcję ścian, rodzaj pokrycia dachu i jego budowę. Dzięki tej klasyfikacji można określić wartość dopuszczalnej oporności uziomów oraz gęstość przewodów odprowadzających, jak również długość osprzętu. Ważnym czynnikiem jest też rodzaj gleby wokół budynku.

Nie każdy dom jest w takim samym stopniu narażony na uderzenie pioruna. Nie możemy się przed nim uchronić, ale przed jego skutkami już tak. Brak odpowiedniej instalacji poza zniszczeniem sprzętów może skutkować pęknięciem ścian oraz uszkodzeniem izolacji fundamentów. I choć nie ma jednego w 100% skutecznego urządzenia warto inwestować w ochronę odgromową. Już na etapie projektowania domu należy rozważyć jego wykonanie. Brak takiej ochrony może wiązać się z kosztownym remontem czy nawet odbudową budynku.

Autor: Monika Borkowska-Szmit