Tajemnicze słowo kondensacja używane przez producentów kotłów to nic innego, jak skroplenie pary wodnej zawartej w spalinach. To zjawisko ma zastosowanie w ogrzewaniu budynków i wody.

Zanim zdecydujemy się na wybór kotła kondensacyjnego warto poznać jego zasadę działania. Wtedy łatwiej będzie nam wybrać z szerokiej oferty wielu producentów.

Kondensacja ma miejsce wtedy, kiedy gorące spaliny stykają się z zimnymi ściankami wymiennika ciepła. W temperaturze tak zwanego punktu rosy, czyli około 55 stopni Celsjusza dla spalania gazu, dochodzi do skroplenia. Wydziela się wtedy dodatkowa porcja energii. Z punktu widzenia praw fizyki para wodna jest jednym z produktów spalania. Wodór zawarty w paliwie łączy się z tlenem zawartym w atmosferze. To właśnie to zjawisko wykorzystywane jest w kotłach kondensacyjnych.

Konsekwencje kondensacji

Decyzja o zainstalowaniu kotła kondensacyjnego wiąże się z koniecznością zaprojektowania odprowadzania spalin, innego niż tradycyjny komin i dostosowania do tego ogrzewania niskotemperaturowego. Oczywiście można sobie wyobrazić sytuację, gdy kocioł kondensacyjny współpracuje ze zwykłymi grzejnikami wysokotemperaturowymi, ale wtedy jego sprawność jest niższa.

Z czego składa się kocioł?

Każdy kocioł wyposażony jest w palnik, wymiennik ciepła, króciec podłączenia przewodu powietrzno-spalinowego oraz doprowadzenie powietrza. Wymienniki ciepła w takich piecach muszą zapewnić takie schłodzenie spalin, by osiągnęły one poziom poniżej punktu rosy. Dlatego w tego typu urządzeniach stosuje się wymienniki o dużej powierzchni, które dodatkowo powinny być odporne na korozję. Powierzchnie wymiennika muszą być gładkie, tak by skropliny spływały po nich swobodnie i nie tworzyły osadów. Palniki w kotłach są wykonane z materiałów odpornych na temperaturę do 1000 stopni Celsjusza. Z powodu niskiej temperatury spalin, w tego typu urządzeniach stosuje się wentylatory wspomagające wypychanie spalin. Istotny wpływ na pracę kotła ma układ odprowadzania spalin i zasysania powietrza. Do kotłów kondensacyjnych przeznaczone są koncentryczne przewody spalinowo-powietrzne typu rura w rurze. Spaliny odprowadzane są rurą wewnętrzną, a powietrze zasysane jest rurą zewnętrzną. Dzięki temu spaliny ogrzewają wstępnie zasysane powietrze. Najczęściej wyprowadza się je kominem na dach. W przypadku mniejszych kotłów kondensacyjnych dopuszczalne jest wyprowadzenie rury na zewnątrz przez ścianę boczną.

Kotły jedno i dwufunkcyjne

Kotły jednofunkcyjne stosuje się zazwyczaj do ogrzewania. Przystosowane są do podłączenia zewnętrznego podgrzewacza na ciepłą wodę użytkową. Ich pojemność zależy od indywidualnych preferencji użytkowników i jest bezpośrednio związana z przyzwyczajeniami oraz z ilością członków rodziny. Podgrzewacze mają najczęściej pojemność od 80 do 300 litrów. Większą pojemność około 200 litrów mają podgrzewacze przeznaczone do współpracy z kolektorami słonecznymi. Kupując pamiętajmy, że tego typu podgrzewacz musi on być wyposażony w dwie wężownice, jedną do podgrzewania wody z kotła, drugą do instalacji solarnej.

Kotły dwufunkcyjne służą zarówno do ogrzewania, jak i produkcji ciepłej wody użytkowej.
Mają wewnątrz wbudowane podgrzewacze. W najprostszej wersji są to podgrzewacze przepływowe. Zaletą takiego podgrzewacza jest niska cena, zaś jego wadą to, że podgrzewana jest tylko aktualnie przepływająca woda. W przypadku napełniania wanny lub równoczesnego korzystania z umywalki i prysznica może pojawić się problem z ciepłą wodą. Wynika to z mocy grzewczej kotła. W związku z tym na rynku jest coraz więcej urządzeń wyposażonych w wewnętrzny podgrzewacz. Najczęściej jego pojemność wynosi kilkadziesiąt litrów. Ma to szczególne znaczenie, w sytuacji, kiedy nie mamy wydzielonego pomieszczenia gospodarczego, gdzie można zainstalować dość duży gabarytowo zewnętrzny podgrzewacz. Kocioł z wewnętrznym podgrzewaczem często instaluje się w łazience. Wynika to również z faktu, że odległość od kotła do punku odbioru ciepłej wody powinna być jak najmniejsza. Najczęściej przyjmuje się zasadę, że przy wieloosobowej rodzinie lub dużych odległościach między kotłem i odbiornikami ciepłej wody użytkowej stosuje się kocioł jednofunkcyjny z osobnym podgrzewaczem. Jeśli jest mniej osób i odległości między kotłem, łazienkami i kuchnią są mniejsze wystarczy kocioł dwufunkcyjny. Warto jednak wtedy zastanowić się nad takim modelem, który ma w sobie wewnętrzny podgrzewacz wody.

Sprawność kotła i działanie

Sprawność kotła kondensacyjnego przekracza 100 procent. Często na ulotkach producentów znajdziemy napis – sprawność 109 procent. Jak to możliwe? Otóż sprawność kotła odnosi się do wartości opałowej, bez uwzględniania pary wodnej, stąd dzięki kondensacji wychodzą wartości powyżej 100 procent. W porównaniu z kotłami bez kondensacji różnica wynosi więc około 15 do 20 procent. Tyle mniej więcej możemy zaoszczędzić na kondensacji. Taki kocioł osiąga największą sprawność, kiedy działa poniżej punktu rosy. Zakłada się, że optymalne temperatury to mniej więcej 40 – 50 stopni Celsjusza. Dlatego kotły kondensacyjne są idealne do ogrzewania podłogowego. Ważne, by wyposażyć je w sterowniki pozwalające na automatyczną regulację temperatury. To pozwala na znaczne oszczędności. Sterownik zmniejszy temperaturę, gdy wychodzimy z domu i włączy ogrzewanie dopiero wtedy, kiedy wracamy.

Jaki jest koszt kotła?

To zależy od producenta, jakości i oczywiście mocy. Ta powinna być obliczona przez konstruktora. Wbrew pozorom nie wystarczy podać ilości metrów kwadratowych, najistotniejszą daną jest kubatura, czyli ilość metrów sześciennych potrzebnych do ogrzania. Ważne jest ocieplenie budynku, ilość i jakość okien czyli parametry energooszczędności. Istotne są odległości kotła od łazienki i kuchni. Można ogólnie powiedzieć, że koszt kotła to kilka tysięcy złotych. Ile dokładnie? Na to pytanie odpowie sprzedawca, kiedy otrzyma od Państwa wszystkie parametry domu i zastosowanego ogrzewania.